Αυτές τις ημέρες συζητείται στην αρμόδια επιτροπή μορφωτικών υποθέσεων της Βουλής σχέδιο νόμου με τίτλο “Κέντρο Πολιτισμού Ακροπόλ και άλλες διατάξεις»,
Το εν λόγω σχέδιο νόμου φιλοδοξεί να καθορίσει τις λειτουργίες και τα χαρακτηριστικά του Ακροπόλ ως κόμβου πολιτιστικών δράσεων ιδιαίτερα στον τομέα του σύγχρονου πολιτισμού. Παρά ταύτα μια σειρά από διατάξεις δημιουργούν εύλογη ανησυχία και προβληματισμό, καθώς παρότι ιδρύεται Νομικό Πρόσωπο Ιδιωτικού Δικαίου εποπτευόμενο από το ΥΠΠΟΑ η οργανική σχέση του εν λόγω ΝΠΙΔ με τον εποπτευόμενο φορέα εξαντλείται αποκλειστικά στον κυριαρχικό ρόλο του εκάστοτε υπουργού πολιτισμού, ο οποίος ορίζει τον Διευθυντή τα μέλη του ΔΣ με απόφασή του. Δεν υπάρχει καμία πρόβλεψη για συμμετοχή στο όργανο διοίκησης ούτε ενός στελέχους του ΥΠΠΟΑ από την αρμόδια Γενική Διεύθυνση Σύγχρονου Πολιτισμού, όπως αντίστοιχα δεν προβλέπεται και συμμετοχή εκπροσώπου των εργαζομένων στο ΔΣ του υπό σύσταση φορέα.
Γενικά το σύνολο των διατάξεων που αφορούν το Κέντρο Πολιτισμού Ακροπόλ εμφορείται από το πνεύμα της δημιουργίας ενός υπερκέντρου για τον σύγχρονο πολιτισμό, που δεν απαντά στις ανάγκες του κόσμου της Τέχνης ειδικά στην σημερινή συγκυρία με τα προβλήματα που έχουν προκύψει από την υγειονομική κρίση, χωρίς να μεριμνά για την σύνδεσή και την τόνωση του έργου των μικρών καλλιτεχνικών ομάδων, των ήδη υπαρχόντων εποπτευομένων φορέων του ΥΠΠΟΑ, των θεατρικών σχημάτων που λειτουργούν στην περιφέρεια πχ. τα ΔΗΠΕΘΕ κ.α. Φαίνεται, ότι για άλλη μια φορά χάνεται η ευκαιρία το ΥΠΠΟΑ με φορέα το Ακροπόλ να συνεισφέρει ουσιαστικά στην ανάπτυξη του δημιουργικού τομέα, αναπαράγοντας μέσα από την δημιουργία του νέου φορέα το ξεπερασμένο από την εποχή, πρότυπο του «ρυθμιστή της κυκλοφορίας» και των κρατικών επιχορηγήσεων, χωρίς να συμμετέχει ουσιαστικά στην χάραξη της πολιτικής, που θα συμβάλλει στην ανάπτυξη και τόνωση του δημιουργικού τομέα.
Ανάλογη ανησυχία προκαλούν στις εργαζόμενες και τους εργαζόμενους του ΥΠΠΟΑ διατάξεις που περιλαμβάνονται στο δεύτερο μέρος του νομοσχεδίου και σχετίζονται με την πολιτιστική κληρονομιά, όπως για παράδειγμα το άρθρο 20.. Με βάση τα προτεινόμενα στο εν λόγω άρθρο ελλοχεύει ο κίνδυνος το Ελληνικό Δημόσιο, διά του ΤΑΠ, να αποστερηθεί σημαντικών οικονομικών προσόδων, καθώς τροποποιείται άρδην το άρθρο 46 του ν. 3028/2002, σχετικά με τις απεικονίσεις κινητών και ακινήτων μνημείων. Μάλιστα στην ειδική έκθεση επί του νομοσχεδίου του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους αναφέρεται ρητά, ότι από την εν λόγω διάταξη θα υπάρξει απώλεια εσόδων για το ΤΑΠ, η οποία θα καλυφθεί από άλλες πηγές (οι οποίες βέβαια δεν αναφέρονται!)
Οι εργαζόμενες και οι εργαζόμενοι στο ΥΠΠΟΑ γνωρίζαμε μέχρι σήμερα, ότι για τις απεικονίσεις μνημείων από ιδιώτες ισχύουν τα διαλαμβανόμενα στο άρθρο 46 του ν. 3028/2002 δηλαδή η καταβολή τέλους μετά από αδειοδότηση για την παραγωγή, αναπαραγωγή, και διάδοση στο κοινό για άμεσο ή έμμεσο εμπορικό σκοπό εκμαγείων αντιγράφων ή απεικονίσεων μνημείων συμπεριλαμβανομένων και των μέσων Τ.Π.Ε.
Δυστυχώς στο υπό ψήφιση νομοσχέδιο καταστρατηγούνται θεμελιώδη δικαιώματα του Δημοσίου προς όφελος ιδιωτικών συμφερόντων, καθώς εφαρμόζεται περιοριστική ερμηνεία στον όρο «απεικονίσεις μνημείων». Έτσι απεικόνιση θεωρείται μόνο η πιστή αποτύπωση της υφιστάμενης εικόνας του μνημείου, για την οποία είναι απαραίτητη η αδειοδότηση και η καταβολή του σχετικού τέλους αφήνοντας ελεύθερο το πεδίο σε χρήση για παράδειγμα απεικονίσεων μνημείων σε προγενέστερες φάσεις, όπου δεν χρειάζεται η χορήγηση άδειας από το ΥΠΠΟΑ και η καταβολή του σχετικού τέλους.
Επιπλέον η αναδιατύπωση του άρθρου 46 του ν. 3028/2002 όπου ο άμεσος ή έμμεσος εμπορικός σκοπός αντικαθίσταται με την διατύπωση «με σκοπό το κέρδος» περιορίζει έτι περαιτέρω το σύνολο των μνημείων για τα οποία απαιτείται η έκδοση άδειας και η καταβολή τέλους, καθώς ο οποιοσδήποτε μπορεί να ισχυριστεί χρησιμοποιώντας απεικόνιση μνημείου, ότι δεν έχει σκοπό το κέρδος αλλά εκπαιδευτικούς ή άλλους σκοπούς π.χ στα πλαίσια μιας ξενάγησης. Ακόμα περισσότερο θα πρέπει κάθε φορά οι υπηρεσίες να ανατρέχουν στους καταστατικούς σκοπούς ενός νομικού προσώπου που θα χρησιμοποιεί απεικονίσεις μνημείων ή θα αναζητούν την επιχειρηματική δραστηριότητα ενός φυσικού προσώπου για να τεκμαίρουν αν η χρήση της απεικόνισης έχει ως σκοπό το κέρδος. Πρόκειται για διατύπωση η οποία ασφαλώς θα επιτείνει την γραφειοκρατία, θα προσθέσει φόρτο εργασίας κι επιπλέον αφήνει ανοιχτά πολλαπλά παράθυρα για εκμετάλλευση από ιδιώτες, φυσικά ή νομικά πρόσωπα.
Ιδιαίτερα ανησυχητική είναι η επιφύλαξη που προστίθεται στο υπό συζήτηση νομοσχέδιο των δικαιωμάτων του Δηοσίου καθώς το δικαίωμα παραγωγής ακριβών αντιγράφων των μνημείων ανήκει αποκλειστικά στο Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού και στο Ταμείο Αρχαιολογικών Πόρων” με την επιφύλαξη ειδικότερων διατάξεων. Δεν γνωρίζουμε σήμερα να υπάρχουν ειδικότερες διατάξεις που να περιορίζουν το δικαίωμα του Δημοσίου επί των ακριβών αντιγράφων. Ως εκ τούτου εύλογα γεννάται το ερώτημα, εφόσον δεν υπάρχουν ειδικότερες διατάξεις, ποιος ο λόγος να προστεθεί η σχετική ρύθμιση, εκτός αν υπάρχει κάποιος μελλοντικός κυβερνητικός σχεδιασμός, που θα οδηγήσει στην πλήρη ή μερική εκχώρηση του δικαιώματος παραγωγής ακριβών αντιγράφων από το ΥΠΠΟΑ και το ΤΑΠ σε ιδιώτες φυσικά ή νομικά πρόσωπα.
Στο ίδιο σχέδιο νόμου απελευθερώνονται πλέον πλήρως τα απλά αντίγραφα για τα οποία δεν χρειάζεται ούτε αδειοδότηση ούτε καταβολή τέλους ακόμα κι αν από την
απεικόνισή τους προκύπτει κέρδος από εμπορική η διαφημιστική χρήση. Αρκεί μόνο με βάση τις διατάξεις του νομοσχεδίου τα απλά αντίγραφα να μην απεικονίζουν πιστά την υφιστάμενη κατάσταση. Είναι νωπή ακόμα η υπόθεση με την διαφημιστική εκστρατεία μεγάλης πολυεθνικής με την χρήση «μη πιστών απεικονίσεων» του κτιρίου της Βουλής, του Λευκού Πύργου, της Ακρόπολης, η οποία είχε σαφώς σκοπό το κέρδος και για την οποία δεν υπήρξε ούτε αδειοδότηση από τις υπηρεσίες ούτε καταβολή ανταποδοτικού τέλους.
Εκτιμούμε, ότι με τις εν λόγω διατάξεις επιχειρείται η αποστέρηση βασικών δικαιωμάτων του Δημόσιου επί των μνημείων, καθώς το ΥΠΠΟΑ χάνει το δικαίωμα να ασκεί εποπτικό και ελεγκτικό ρόλο όχι μόνο όσον αφορά την οικονομική εκμετάλλευση των μνημείων κινητών και ακινήτων μέσω κυρίως τεχνολογικών Τ.Π.Ε, αλλά κυρίως αποστερείται του βασικού δικαιώματός να ασκεί έλεγχο για το περιεχόμενο της απεικόνισης, προφανώς όχι αυτής που δεν έχει οικονομικό ή εμπορικό σκοπό ή αποτελεί καλλιτεχνική απόδοση, και μπορεί να οδηγηθούμε σε πλήρη «απελευθέρωση» της αγοράς, αποστερώντας βασικά έσοδα από το ΤΑΠ και το ΥΠΠΟΑ κατά συνέπεια.
Τέλος πραγματική έκπληξη μας προκαλεί η τροποποίηση του ισχύοντος οργανισμού του ΥΠΠΟΑ με την προσθήκη στο άρθρο 21 του υπό συζήτηση νομοσχεδίου «Αυτοτελούς τμήματος εθιμοτυπίας και δημοσίων σχέσεων» υπαγόμενου στον εκάστοτε υπουργό. Πέραν του γεγονότος, ότι το σχετικό αντικείμενο του υπό σύσταση αυτοτελούς τμήματος, μέχρι σήμερα το επιτελούν άλλες διοικητικές δομές στο ΥΠΠΟΑ, η προσθήκη ενός ακόμα αυτοτελούς τμήματος δεν προσθέτει τίποτα το ουσιαστικό στην εύρυθμη λειτουργία των υπηρεσιών. Αντίθετα δημιουργείται άλλη μία διοικητική δομή, συμβάλλοντας στον κατακερματισμό της διοικητικής ύλης εντός του ΥΠΠΟΑ.
,
Ο Ενιαίος Σύλλογος είναι αντίθετος με τις προωθούμενες ρυθμίσεις και ζητά την απόσυρσή τους και την επανεισαγωγή τους μετά από διαβούλευση με τους εργαζόμενους στο ΥΠΠΟΑ με σκοπό να περιφρουρηθούν τα δικαιώματα του Δημοσίου και η διαχρονική αξία της πολιτιστικής μας κληρονομιάς, μέσα από την δημιουργία ενός σύγχρονου πλέγματος διατάξεων συμβατών με τις ανάγκες της εποχής και των μνημείων.